Ondergeschoven kindje in het onderwijs: fysieke belasting

Fysieke belasting op scholen? Jazeker

Er heerst een algemeen vooroordeel in het onderwijs: de medewerker wordt met name psychisch belast. De verzuimcijfers laten helaas het tegendeel zien. Het grootste aandeel van verzuim is nog altijd klachten door fysieke belasting, met als gedeelde 1ste plaats psychische belasting. Vooral in de onderbouw. Medewerkers in de onderbouw ondervinden rug- en schouderklachten vanwege het veelvuldig bukken en tillen van kleine kinderen. Snel even het kind oppakken is een grote oorzaak hiervan. Ook worden de nek en rugklachten veelal veroorzaakt door onvoldoende of slechte zitgelegenheid. De kinderen zitten op laag meubilair, waardoor de medewerker al snel te hoog zit. Bij de verzorging van kleine kinderen en het opruimen van zware dingen zoals buiten-speelmaterialen is eveneens sprake van extra fysieke belasting. Rugklachten leiden vaak tot ziekteverzuim en bij herhaalde belasting tot (langdurige) arbeidsongeschiktheid.

Toelichting

Tillen en dragen

Onder tillen verstaan we het handmatig verplaatsen van lasten van minimaal 3 kilo over een afstand van minder dan 2 meter of 2 stappen. Bij het verplaatsen van gewichten over een grotere afstand dan 2 meter spreekt men van ‘dragen’. Bij frequent of zwaar tillen kunnen er na verloop van tijd rug- of schouderklachten ontstaan. Bij tillen van gewichten onder de 3 kilo is er meestal geen risico (door tillen). Of er sprake is van een risico hangt af van verschillende factoren, zoals het gewicht van de last, hoe vaak er wordt getild en in welke houding dat gebeurt. Hoe verder de last van het lichaam wordt gehouden, des te groter de kracht op de onderrug en dus het risico op rugklachten. Ook de hoogte waarop een last wordt gepakt of neergezet en of dit met een rechte of gedraaide rug (‘asymmetrie’) gebeurt, speelt een rol.

Werkhoudingen

Lang of vaak in een ongunstige werkhouding werken kan leiden tot gezondheidsklachten. Als men lang in dezelfde houding moet werken spreken we van statische belasting. Daarbij kan spiervermoeidheid optreden, doordat spieren langdurig worden aangespannen. Als er onvoldoende herstelmogelijkheden zijn, dan kan dit leiden tot klachten. Ook kunnen klachten ontstaan door werken in extreme houdingen, zoals een sterk voorover gebogen of gedraaide rug, extreme polsstanden of gehurkt of geknield werken. Het risico hangt af van de houding, de duur van de belasting en de rusttijd die daarop volgt. Voorbeelden van risicovolle werkhoudingen in het primair onderwijs, en met name in de onderbouw, zijn lang staan of zitten en veelvuldig bukken of hurken.

In de bovenbouw en voortgezetonderwijs zal er meer met digitale borden, schoolborden en beeldschermen gewerkt worden Beeldschermwerk leidt tot een specifieke vorm van fysieke belasting, namelijk langdurige statische belasting en repeterende belasting met zeer lage krachtuitoefening.

Oplossingen

Er zijn makkelijk uit te voeren en betaalbare specifieke ergonomische oplossingen in het onderwijs om de fysieke belasting in het onderwijs te optimaliseren. Dit kan van voorlichting, training, werkboekjes tot ergonomische aanpassingen zijn. Doet u dit via Arboogerd dan kan het meestal volledig vergoed worden. Nieuwsgierig? Mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of bel 0594-769012.

WETTELIJKE EISEN, NORMEN EN CAO AFSPRAKEN

Wetgeving

Arbobesluit

• Definitie van fysieke belasting, arbeidsomstandighedenbesluit Artikel 1.1, lid 4, onder a.
• Voorkomen van gevaren door fysieke belasting, arbeidsomstandighedenbesluit Artikel 5.2.
• Beperken van gevaren door fysieke belasting en het uitvoeren van een risico-inventarisatie en –evaluatie m.b.t. fysieke belasting, arbeidsomstandighedenbesluit Artikel 5.3.
• Ergonomische inrichting van werkplekken, arbeidsomstandighedenbesluit Artikel 5.4.
• Voorlichting en onderricht m.b.t. fysieke belasting, arbeidsomstandighedenbesluit Artikel 5.5.

NEN-Normen 

Normen
Stoelen voor medewerkers moeten voldoen aan de volgende NEN-norm: NEN-EN 1335-1:2000 Kantoormeubelen – Kantoorstoelen – Deel 1: Afmetingen – Bepaling van afmetingen. 

NEN-ISO 11228-1:2003 en

NEN-ISO 11228-1:2003 en geeft aanbevolen grenzen voor handmatig tillen en dragen, rekening houdend met, respectievelijk, de intensiteit, de frequentie en de duur van de taak. Dit deel van ISO is van toepassing op het manueel hanteren van objecten met een massa van 3 kg of meer.

NEN-normen zijn niet openbaar. Zij zijn te bestellen via bovenstaande link.
NEN-normen liggen ook ter inzage bij het Vervangingsfonds te Heerlen.